Xaqqa celinta

Ångrar köpet - Somaliska

Lahaanshaha xaqqa celinta sida sharciga ah macnaheedu waa in aad haysato 14 maalmood oo in aad kaga noqoto iib aad ka samaysay internetka, telefoonka ama meel ka baxsan dukaamada shirkadda, tusaale ahaanku ku iibinta guryaha.

Qoraalkaan waxaa laga soo turjumay luqadda a-iswiidhishka. Qoraalka iyo muuqaalka bogga wey ka duwanaan karaa kan bogga orijinaalka ah.

Maxaa loola jeedaa xaqqa celin?

Markaad isticmaalaysid xaqqaada celinta sida sharciga ah ma lihid wax mas’uuliyad ah in aad bixiso lacagta alaabta ama adeega. Hadii aad horaya u bixisaynamabda’a aasaasiga ahi waa in aad dib u hesho cadadka aad bixisay siday u dhameed. Mudada icelinta, waxa la dhihi karaa waqtiga aad u haysato in aad ka noqoto iibka, waa 14 maalmood. Haduu aad iibsato alaab waqtiga ka noqoshada waxa uu bilaabanayaa maalin kadib marka aad soo qaadato alaabta. Hadii aad iibsatay adeeg waqtiga celintu waxa laga xisaabinayaa maalin kadib maalinka aad gashay heshiiska – tusaale maka aad haa uga aqbasha soo bandhigidda shirkadda, samaysaay dalab ama saxiixday heshiis.

Goormee ayaad leedahay xaqqa ka noqoshada?

Xaqaada ka noqoshada sida sharciga ah wuxuu ansaxayaa marka aad adigu ku iibsato shay adigoon goobta ku sugnayn, waxa la dhihi karaain aadan la kulmin sshirkadda. Waxa ansaxa tusaale ahaanku iibin telefoon iyo iib internet. Waxa aad leedahay xitaa xaqqa ka noqoshada marka aad wax ka iibsato meel ka baxsan dukaamada shirkadda, tusaale ahaan gedis xaafadeed. Hadii shirkaddu iibinayso allab meel suuq ah waxa loo tirin karaa iibin meel dibadda ka ah dukaamadooda laakiin maha mar walba

Ma jiraan wax xaqq kanoqosho ah dukaanka gudahiisa

Sida sharciga ah ma lihid wax xaq ka noqosho ah  marka aad ka iibsato shay dukaan dhexdiisa ama goob ka mid ah qolalka shirkadda. Ttas bedelkeed waxa ay soo bandhigayaan shirkadaha qaar iib furan ama xaqqa iska bedelidda. Iib furan iyo xaqqa iska bedelidda waa soo bandhigid isxilqaamid ah taas macnaheedu yahay shirkadu iyada ayaa go’aansanaysa sharciyadeeda.

Xaquuqdaada ah in aad baarto alaabta

Hadii aad iibsato alaab waxa aad xaq u leedahay in aad baarto si lamid ah sidii aad fursad ugu haysatay in aad ku dhex samayso dukaanka. Laakiin mararka qaarshirkaddu waxay xaq u yeelan kartaa lacag u celin ku aadan in qiimaha alaabtu ay is dhintay. Waxa sida badan lagu magacaabaa dhimista qiimo is dhimidda. Dhimiis noocaas ah waxay jirtaa oo keliya hadii aad baartay ama isticmaashay alaabta wax ka badan wixii daruuri ahaa.

Hadii aad iibsanayso joog kaba ah waxa aad xaq u leedahay in aad tijaabiso kabaha si aad u aragto in ay kula eg yihiin. Laakiin hadii tusaale ahan aad adigu dibada kula soo isticmaashay kabaha waxa ay shirkaddu xaq u yeelan kartaa in ay samayso  ka jarid si ay kabaha u soo nadiifiso.

Wargeli shirkadda in aad adigu ka noqonaysid

Si aad adigu u cadayn karaysid in aad ka noqotay  tan ugu wanaagsani waa in aad shirkadda ku wargelisid si qoraal ah, tusaale ahaanmayl. Ma jiraan shurrdo gooni ah sida aad isu qaabanayso, marka laga reebo in ay ahaato mid cad in aad rabto in aad isticmaasho xaqqaada ka noqoshada.

Hadii aad ka heshay warqad codsi ka noqosho shirkadda waad isticmaali kartaa midaas hadii aad rabto. Hadii aad ku dirto shirkadda codsiga waraaq ahaan way fiican tahay in aad sawirto codsiga ama aad ka qaado nuqul si aad uu kuugu haro gundhig ah in aad ka noqotay adigu.

Shirkaddu uma baahna in ay soo xaqiijiso fariintaada ku saabsan xaqa ka noqoshada si uu taasi ansax u noqdo. Ma luminaysid xaqaada ka nqoosho hadii aysan shirkaddu kuu soo jawaabin adiga.  Muhiimadu waa in aad cadayn karaysid in aad ka noqotay iyo in aad ka noqotay 14 maalmood gudahoodi.

Dib ugu dir alaabta shirkadda

Markaad ka noqonaysid waxa aad u baahan tahay in aad ugu dirtid alaabta shirkadda cinwaankeeda kusoo celinta ah. Adiga ayaa iska bixinaya kharashka soo celinta, iyadoo laga duulayo in shirkaddu ay kugu wargelisay adiga midaas la xariirta iibka. Waxay ku taalaa sharuudaha ku saabsan kharashka soo celinta iyo sida aads samaynaysid marka aad soo diraysid alaabta.

Waqtiga ka noqoshada iibka waa la dheerayn karaa

Caadiyan waxa aad haysataa 14 maalmood in aad kaga noqoto iib, lakiin iyadoo ku xiran tahay waxrbixinta aad heshay xiligii iibka waqtiga xaqqa ka noqoshada waa la dheerayn karaa. Sida sharciga ah waa in shirkaddu ku siisaa waarbixinadda soo socda ee ku saabsan xaqqa ka noqoshada si 14 maalmood loo bilaabo in la xisaabiyo:

  • Hadii uu jiro xaqq ka noqosho

  • Muddo intee la eg ayaad haysaa in aaad kaga noqoto

  • Sidee samaynaysaa si aad uga noqoto.

  • Ku siiyaan habraac caadiya aad isticmaali kartid marka aad ka noqonayso, ama ku wargeliyaan halka aaad ka heli karto habraacaas oo kale.

Hadii aysan shirkaddu kusiinin warbixinadda dhamaan qodobada waad ka nqoqon kartaa xitaa hadii ay dhaaftay in ka badan 14 maalmood.mudada uu jirayo ka noqoshadaada waa la dheerayn karayaa. Ugu dheeraad waxa mudada ka noqoshada la dherayn karaa hal sano.

Shirkadda ayay tahay in ay cadayso in aad heshay warbixinadda ku saabsan  xaqqa ka noqoshada hadii aad ka iibsato internetka waa iska cadi in warbixinta ku jirto shuruudaha bogga shirkadda ku yaal.

Ogolaanshaada oo qoraal u baahanaysaa ku iibinta telefoon

Telefoon ku iibintu waxa ay u baahan tahay sida sharcigu yahay shirkaddu waa in ay kaa heshaa ogolaanshahaaada oo qoraal ah si heshiisku u noqdo mid jira. Waxay qusaysaa hadii shirkaddu kusoo wacday adiga, ama hadii adiga lagugu dhiiri geliyay in aad soo wacdo shirkadda. Hadii aadan ansixin heshiiska si qoraal ah waa mid aan ansax ahayn, kumana saarna aadiga wax masuuliyad lacag bixineed ah oo dhanka shirkadda ah. Hadii aad adigu si iskaa ah  aad wacdo shirkadd si aad u iibsato shay ma jirto wax shuruud qoraaleed ah

Sidee buu u dhacayaa ogolaansho qoraal ah?

Ogolaansho qoraal ahi siyaabo kala duwan ayay u ekaan kartaa waxaad tusaale ahaan:

  • Saxiixi kartaa warqad xaafada laguugu soo diray

  • Si elektorooniga aah ugu ogolaatid sms ama mayl

  • Ku ogolaatid dhanka aqoonsiga Bangiga

Ogolaanshuhu waaa in uu dhacaa wada hadalka kadib, si aad u hesho waqti aad uga fikirto soo bandhigidda. Ma aha mid u wanaagsan shirkadda in ay kugu dhiiri geliso in aad ogolaato wada haadalka inta lagu guda jiro.

Diidid hadii aadan qoraal ahaan ogolaan

Hadii shirkaddu kaa dalbanayso lacag bixin adiga inkasta oo aadan ogolaanin qoraal ahaan soo bandhigidda, waad ka doodi kartaa oo aad u sheegi kartaa in uuan jjirin wax heshiis ah.

Ka reebid xaqqa ka noqoshada

Waxaa jira alaab iyo adeegyo yar oo ka reeban xaqqa ka noqoshada. Qaar ka mid ah kuwaas waa:

  • Nooc kasta oo safaro ah, tusaale, diyaarad- tareen iyo safaro busus ah

  • Hoteel degidda iyo kiraysashada deegaan

  • Alaab si khaas ah loo sameeyey oo loo soo saaray sida aad u sharaxday

  • Alaab si dhaqsiya ah u xumaanaysa ama u duqoobeysa, tusaale noocyada qaar ee cuntada

  • Alaab laga furay xirnaanshihi lama soo celi karo sabab ah sabab caafimaad ama nadaafad, tusaale dharka hoosta laga xirto

  • Adeeg dhacaya maalin cayiman ama mudo cayiman dhexdooda, sida tusaale ahaan  kiraysi gaari,adeegid/cunto bixin, xaflad dhaqameed ama shay kale oo howl wwaqtiyada firaaqada ah

  • Samaynta dhismo ama dhismayaal kale oo ku yaal dhul ama biyo, tusaale dhisidda qashin saarto

  • Cunto qaybin waqtiyo cayiman ah, tusaale geeynta bacaaha cuntada

  • Adeeg la dhamays tiray, hadii aad ku raacdo in adeega bilaabanaya la fuliyo oo aysan jrin wax xaq ka nooqsha ah marka la dhamays tiro.

  • Dhijitaal ku jiraan, tusaale  parnaamij, app, caayaaar, ama muusiko, oo dijitaal ahaan lagu keenayo, haadii aad ku raacdo in keenistu ahaato noocaas oo aadna lahayn adigu xaqqa ka noqoshada.

  • Samayn degdeg ah- ama waaxa ka qabad daayactir deegaankaada ah, hdii booqashadu ku dhacayso mid aad adigu bilaawday oo samaynta iyo wax kaqabashada dayactirka la xaariiraan middaas.

Hadii adiga iyo shirkadda aydaan isku raacin

Hadii aad u baahan tahay wadohagid waxa aad la xariiri kartaa Hallå macaamiil . waxa aan nahay adeeg iftiinin ah oo wadanka oo dhan ah kuna siin kartaa warbixin ku saabsan xaquuqdaada iyo waxyaalaha aad kala dooran karto sida aad horey ugu socoto. Waxa aan ku siinaaynaa wado hagid aan meelna ku xirnayn oo midaas darteed ma qiimaynayno arinkaada kuu gaarka, xalino muran ama aan shirkadda kuula xariirno.

Warbixinada xiriir ee shirkadda Macaamiil Hallå

Hadii aad adiga iyo shirkadda aadan isku afgaranina  waxa aad marar badan samayn kartaa in aad wargeliso hay’adda guud ee gudiga cabashooyinka (ARN) si dacwada muranka loo qaado. Wax kharash la’aan.

Kaa aqri sida wargelin loo sameeyo bogga ARN

Si aad ugu wargelin kartid ARN waa qasab in shirkadu tiri mayya shurrudahaada qayb ahaan ama gebi ahaanba, ama aysanba kasoo jawaabin.

Ångerrätt

Att ha ångerrätt enligt lag betyder att du har 14 dagar på dig att ångra ett köp som du har gjort över nätet, telefon eller utanför företagets affärslokaler, till exempel vid hemförsäljning. 

Vad innebär ångerrätt? 

När du använder din ångerrätt enligt lag har du inte längre någon skyldighet att betala för varan eller tjänsten. Har du redan betalat är grundprincipen att du ska få tillbaka hela summan som du har betalat.

Ångerfristen, det vill säga tiden du har på dig att ångra köpet, är 14 dagar. Har du köpt en vara börjar ångerfristen att räknas dagen efter att du hämtade ut varan. Har du köpt en tjänst börjar fristen räknas dagen efter att du ingick avtalet – till exempel när du tackade ja till företagets erbjudande, gjorde en beställning eller skrev under ett avtal.

När har du ångerrätt?

Din ångerrätt enligt lag gäller när du köper något på distans, det vill säga utan att träffa företaget. Det gäller till exempel vid telefonförsäljning och nätköp. Du har också ångerrätt när du köper något utanför företagets affärslokaler, till exempel vid hemförsäljning. Om företaget säljer varor på en mässa eller marknad kan det också räknas som försäljning utanför deras affärslokal, men inte alltid. 

Ingen ångerrätt i butik

Enligt lag har du ingen ångerrätt när du köper något i en butik eller på plats i företagets lokaler. Däremot erbjuder en del företag öppet köp eller bytesrätt. Öppet köp och bytesrätt är frivilligt att erbjuda vilket betyder att företag själva bestämmer sina regler.  

Din rätt att undersöka varan 

Köper du en vara har du rätt att undersöka den på samma sätt som du har möjlighet att göra i en butik. Men i vissa fall kan företaget ha rätt till ersättning för att varan har minskat i värde. Det brukar kallas för ett värdeminskningsavdrag. Ett sådant avdrag är bara aktuellt om du har undersökt eller använt varan mer än nödvändigt. 

Om du köper ett par skor har du rätt att prova skorna för att se om de passar. Men om du till exempel använder skorna utomhus kan företaget ha rätt att göra ett avdrag för att göra rent skorna. 

Meddela företaget att du ångrar dig 

För att du ska kunna bevisa att du har ångrat dig är det bäst att meddela företaget skriftligen, till exempel via mejl. Det finns inga särskilda krav på hur du ska formulera dig, utöver att det ska vara tydligt att du vill använda din ångerrätt. 

Har du fått en ångerblankett av företaget kan du använda den om du vill. Skickar du blanketten via brev till företaget är det bra att fota blanketten eller ta en kopia så att du har kvar underlag på att du har ångrat dig.

Företaget behöver inte bekräfta ditt meddelande om ångerrätt för att det ska gälla. Du förlorar alltså inte din ångerrätt om företaget inte svarar dig. Det viktiga är att du kan bevisa att du har ångrat dig och att du har ångrat dig inom 14 dagar. 

Skicka tillbaka varan till företaget 

När du ångrar dig behöver du skicka tillbaka varan till företagets returadress. Du ska själv betala returfrakten, förutsatt att företaget har informerat dig om det i samband med köpet. Det brukar stå i företagets villkor om kostnaden för returfrakt och hur du ska göra när du skickar tillbaka varan.  

Tiden för att ångra köpet kan förlängas 

Normalt sett har du 14 dagar på dig att ångra köpet, men beroende på vilken information du fick i samband med köpet kan tiden för ångerrätten förlängas. 

Enligt lag ska företaget ge dig följande information om ångerrätten för att de 14 dagarna ska börja räknas: 

  • Om det finns ångerrätt 

  • Hur lång tid du har på dig att ångra dig 

  • Hur du gör för att ångra dig 

  • Ge dig ett standardformulär du kan använda när du ångrar dig, eller informera om var du kan hitta ett sådant formulär

Om företaget inte gett dig informationen i samtliga punkter kan du ångra dig även om det har gått mer än 14 dagar. Din ångerfrist kan alltså förlängas. Som längst kan ångerfristen förlängas med ett år. 

Det är företaget som ska kunna bevisa att du har fått all information om ångerrätten. Om du till exempel handlar på nätet är det vanligt att informationen finns i villkoren på företagets webbplats.  

Ditt skriftliga godkännande krävs vid telefonförsäljning 

För telefonförsäljning krävs det enligt lag att företaget får ett skriftligt godkännande från dig för att avtalet ska bli giltigt. Det gäller om företaget ringer upp dig, eller om du blev uppmanad av företaget att ringa dem. Om du inte har godkänt avtalet skriftligen är det ogiltigt, och du har ingen betalningsskyldighet gentemot företaget. Om du på eget initiativ ringer upp ett företag för att köpa något finns inget skriftlighetskrav. 

Hur ska ett skriftligt godkännande gå till? 

Ett skriftligt godkännande kan se ut på olika sätt. Du kan till exempel: 

  • Skriva under ett papper du får hemskickat 

  • Godkänna elektroniskt via e-post eller sms 

  • Godkänna via bank-ID 

 Godkännandet ska ske efter samtalet, så att du får tid att tänka över erbjudandet. Det är alltså inte okej för företaget att uppmana dig att godkänna erbjudandet under samtalet.  

Bestrid om du inte har godkänt skriftligen 

Om företaget kräver betalning från dig trots att du inte har godkänt erbjudandet skriftligen, kan du protestera och hänvisa till att det inte finns något avtal. 

Undantag från ångerrätten 

Det finns några få varor och tjänster som är undantagna från ångerrätten. Några exempel är: 

  • Alla typer av resor, till exempel flyg-, tåg- och bussresor 

  • Hotellvistelser eller uthyrning av boende 

  • En specialtillverkad vara som har tillverkats utifrån din beskrivning 

  • En vara som snabbt kan försämras eller bli för gammal, till exempel vissa typer av livsmedel 

  • Varor som med bruten försegling inte kan återlämnas på grund av hälso- eller hygienskäl, till exempel underkläder 

  • Tjänster som sker på en bestämd dag eller under en bestämd tidsperiod, som till exempel biluthyrning, servering/catering, kulturevenemang, idrottsevenemang eller någon annan liknande fritidsaktivitet 

  • Uppförande av byggnad eller annan fast anläggning på mark eller vatten, till exempel installation av avlopp 

  • Regelbunden utkörning av livsmedel, till exempel leverans av matkassar 

  • En tjänst som har fullgjorts, om du har gått med på att tjänsten börjar utföras och att det inte finns någon ångerrätt när den har fullgjorts 

  • Digitalt innehåll, till exempel program, appar, spel eller musik, som levereras digitalt, om du har gått med på att leveransen sker på det sättet och att du inte har ångerrätt 

  • En brådskande reparations- eller underhållsåtgärd i din bostad, om besöket sker på ditt initiativ och reparationen eller underhållsåtgärden har samband med detta. 

Om du och företaget inte kommer överens 

Om du behöver vägledning kan du kontakta Hallå konsument. Vi är en nationell upplysningstjänst som kan ge information om dina rättigheter och vilka alternativ du har för att komma vidare. Vi ger oberoende vägledning och kan därför inte bedöma ditt enskilda ärende, lösa tvister eller kontakta företag åt dig.

Kontaktuppgifter till Hallå konsument

Om du och företaget inte kommer överens kan du i många fall göra en anmälan till Allmänna reklamationsnämnden (ARN) för att få tvisten prövad. Det är kostnadsfritt. 

Läs mer om att göra en anmälan på ARN:s webbplats  

För att kunna anmäla till ARN måste företaget ha sagt helt eller delvis nej till ditt krav, eller inte svarat alls.

Fäll ihop